Sihirbazlar niçin “hokus pokus“ diyorlar?
20-04-2022
10:52
Sihirbazlar niçin "hokus pokus" diyorlar?
"Hokus pokus” ifadesinin ilk olarak on yedinci yüzyılda, sihirbazlık gösterilerinde ortaya çıktığı,
o zamanlardan itibaren kulağa hoş gelen bu sözcüklerin insanları etkileyip aldatmak için sürekli
kullanıldığı biliniyor, ancak daha öncesi pek açık değil.
Daha öncesi ile ilgili olarak "hokus pokus”un Hıristiyanlık öncesi zamanlarda İskandinav
ülkelerinde "ochus bochus” şeklinde sihirli bir dua olarak var olduğunu, Hıristiyan din adamlarının,
putperestlerin bu duasını aşağılamak için sonradan onu hokkabazların göz boyamalarının bir sembolü
haline dönüştürdüklerini öne süren görüşlerin yanında, Incil’de veya Latincede mevcut alakalı
alakasız bazı sözcüklerin, biraz da yanlış anlama sonucu "hokus pokus”a dönüştüğünü iddia edenler
de vardır.
"Hokus pokus” ilk defa Thomas Ady’nin 1655 yılında, hakimler ve kanun adamları, cadılar ile
büyücüler hakkında karar verirken referans alsınlar, faydalansınlar diye yazdığı, büyü ve
büyücülüğün ilmi esaslarını ele alan "A Candle in the Dark” isimli kitabıyla tarihin kayıtlarına
geçmiştir.
Thomas Ady kitabının bir yerinde Kral James’in (1567-1625) saltanatı sırasında devrin meşhur
sihirbazı Mr. Hocus Pocus’un yaptığı gösterilerde "hocus pocus tontus talontus vede celeriter jubeo”
cümlesini abuk sabuk ve manasız bir şekilde sürekli tekrarladığım, gösteriyi zaten şaşkınlıkla izleyen
seyircinin aklım ve dikkatini bu şekilde daha da karıştırarak, yapacağını el çabukluğu ile
tamamladığını anlatır.
On sekizinci yüzyıla geçerken bazı sihirbazlar gösterilerinde kulağa daha hoş geldiği için
anlamsız "haks paks maks dur us adi-maks” ifadesini kullanıyorlardı. Yine de "hokus pokus”
sihirbazlık gösterilerinde hileler yapılırken okunan cümlelerin en bilineni olmaya devam etti.